Welkom in Utrecht zet zich in voor vluchtelingen in Utrecht. Hier kun je meer informatie vinden over deze zeer diverse groep mensen.

Waar komen vluchtelingen vandaan?

Vluchtelingen komen uit alle windstreken. De grootste groepen vluchtelingen in Nederland komen op dit moment uit Oekraïne, Syrië, Eritrea, Afghanistan, Irak, Iran en Turkije. De redenen waarom mensen vluchten, lopen uiteen. Meestal gaat het om oorlog, geweld en vervolging. Kijk voor meer informatie over waarom mensen hun huis en haard verlaten op de website van VluchtelingenWerk Nederland. Op de website van UNHCR vind je cijfers en andere informatie over vluchtelingen wereldwijd.

Wat is het verschil tussen vluchtelingen, asielzoekers en statushouders?

Er is nogal eens verwarring over de begrippen vluchteling, asielzoeker, en statushouder. Eenvoudig gezegd is een vluchteling iemand die diens land heeft ontvlucht omdat diegene daar gevaar loopt. Iemand die in Nederland bescherming zoekt en als vluchteling erkend wil worden, moet hier asiel aanvragen bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). De IND toetst of deze persoon voldoet aan de toelatingscriteria om die erkenning te kunnen krijgen. Tijdens dit onderzoek is de vluchteling asielzoeker, en heeft deze persoon recht op opvang. Meestal is dat in een asielzoekerscentrum (azc). Als de asielzoeker inderdaad erkend wordt als vluchteling, ontvangt diegene een (tijdelijke) verblijfsstatus. Iemand met zo’n verblijfsvergunning wordt een statushouder genoemd. Een statushouder heeft recht op een woning, moet inburgeren en mag werken. Kijk voor op de website van de UNHCR voor meer informatie over deze begrippen.

Oekraïners die gevlucht zijn voor de oorlog bevinden zich in een uitzonderlijke situatie. Zij vallen onder de speciale Richtlijn Tijdelijke Bescherming (RTB) hetgeen betekent dat Oekraïners mogen werken en visumvrij mogen reizen in de Europese Unie. Oekraïners hoeven daarom op dit moment geen asiel aan te vragen om legaal in Nederland te verblijven.

Welkom in Utrecht gebruikt over het algemeen alleen de term vluchteling omdat iedereen met een vluchtachtergrond welkom is om deel te nemen aan onze activiteiten. Het maakt daarbij dus niet uit of mensen wel of niet in een asielprocedure zijn of een verblijfsvergunning hebben.

Hoe gaat een asielprocedure in zijn werk?

Voor informatie over de asielprocedure verwijzen we je graag door naar andere organisaties. Kijk eens op websites van de rijksoverheid en op de site van VluchtelingenWerk Nederland. Ook het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) geeft hier informatie over.

Mensen die asiel hebben aangevraagd, hebben verschillende rechten en plichten in Nederland. Kinderen onder de 18 jaar kunnen bijvoorbeeld naar school. Asielzoekers hebben in een aantal gevallen de mogelijkheid om te werken. Maar in de praktijk hebben mensen erg weinig te doen in de tijd dat ze in de asielprocedure zitten. Het is  vaak een passieve en tegelijkertijd stressvolle periode van wachten. Daardoor hebben veel mensen in deze fase het gevoel dat ze stilstaan en dat ze de regie kwijt zijn over het eigen leven. De kans op het krijgen van mentale problemen is in deze periode groot.

Daarom zijn de activiteiten van Welkom in Utrecht zo belangrijk: daarbij word je als mens benaderd – en niet enkel als vluchteling – en kun je ontspannen. Ook kun je nieuwe mensen ontmoeten, de omgeving (beter) leren kennen en nieuwe dingen leren. Lees hier de ervaringen van Ashebir, Orrwa en Rima over wat Welkom in Utrecht en onze activiteiten voor hen hebben betekend.  

Waar worden vluchtelingen in Utrecht opgevangen?

Gevluchte Oekraïners mogen zelf bepalen waar ze verblijven. Als ze geen onderdak kunnen vinden, kunnen ze zich melden bij de gemeente die verantwoordelijk is voor deze opvang (anders dan bij asielzoekers waarvoor het COA verantwoordelijk is). In Utrecht zijn diverse opvangcentra die worden beheerd door het Leger des Heils, de Tussenvoorziening of het Rode Kruis. Ook wonen er mensen bij particulieren thuis zoals bij gastgezinnen. In totaal gaat het om zo’n 1200 mensen.

Voor vluchtelingen uit andere landen wordt de opvang dus geregeld door het Centraal orgaan Opvang Asielzoekers (COA). Op dit moment hebben zij in Utrecht deze opvangcentra:

• AZC Joseph Haydnlaan met ruimte voor maximaal 600 bewoners onder wie een groep van maximaal 40 alleenstaande minderjarige asielzoekers (AMV’ers).
• Noodopvang Biltsestraatweg met plek voor 350 bewoners.
• Noodopvang Pahud de Mortangesdreef voor maximaal 300 vluchtelingen. Dit gebeurt volgens het Plan Einstein-concept en daarom worden er ook 30 Utrechtse jongeren gehuisvest. Op deze Plan Einstein-locatie wordt de Huiskamer beheerd door Welkom in Utrecht.
• Tijdelijke opvang Europalaan waar 130 vrouwen en kinderen verblijven.
• In De Meern is een opvanglocatie voor maximaal 16 alleenstaande minderjarige asielzoekers.
• Aan de Ravellaan is een opvang waar Oekraïners worden opgevangen én maximaal 40 alleenstaande minderjarige asielzoekers.

Een statushouder heeft recht op een woning en verblijft tot er een woning beschikbaar is meestal nog in een azc. Zie deze site van de rijksoverheid voor meer informatie over de huisvesting van statushouders.