Welkom in Utrecht zet zich in voor vluchtelingen in Utrecht. Hier kun je meer informatie vinden over deze zeer diverse groep mensen.

Waar komen vluchtelingen vandaan?

Vluchtelingen komen uit alle windstreken en hebben uiteenlopende redenen om hun huis en haard te verlaten. De grootste groepen vluchtelingen in Nederland komen op dit moment uit Syrië, Eritrea, Afghanistan, Irak, Iran en Turkije. Wereldwijd komen de meeste vluchtelingen uit Syrië, Venezuela, Afghanistan, Zuid-Soedan en Myanmar. De redenen waarom mensen vluchtelingen ligt nogal uit een, maar denk vooral aan oorlog, geweld en vervolging. Hier kun je informatie vinden over waarom de grootste groepen vluchtelingen die in Nederland asiel aanvragen hun land ontvluchten. Op deze website van UNHCR, vind je daarnaast nog een hoop cijfers over de aantallen vluchtelingen wereldwijd.

Wat is het verschil tussen asielzoekers, vluchtelingen en statushouders?

Er is nogal eens verwarring over begrippen zoals asielzoeker, vluchteling, statushouder en migrant. Eenvoudig gezegd zou je kunnen zeggen dat in Nederland de Immigratie- en naturalisatiedienst (IND) toetst of iemand die gevlucht is aan de toelatingscriteria voldoet om als vluchteling erkend te worden. Als vluchteling kun je pas daadwerkelijk asiel aanvragen in Nederland. Tijdens dit onderzoek is de vluchteling ‘asielzoeker’. Als de asielzoeker inderdaad erkend wordt ontvangt deze persoon een (tijdelijke) verblijfstatus. Iemand met zo’n verblijfsvergunning wordt een statushouder genoemd. Als statushouder heb je recht op een woning in Nederland. Omdat er zo weinig woningen beschikbaar zijn, blijven deze statushouders echter nog lang in een asielzoekerscentrum (AZC) wonen, in afwachting van een woning. In werkelijkheid ligt het allemaal wat ingewikkelder, zoals je hier op de website van de UNHCR kunt lezen.

Welkom in Utrecht kiest er meestal voor om in de communicatie de term vluchteling te gebruiken, ongeacht of mensen wel of niet (nog) in procedure zijn of een verblijfsvergunning hebben. Iedereen met een vluchtachtergrond is welkom om deel te nemen aan onze activiteiten.

Hoe gaat een asielprocedure in zijn werk?

Voor informatie over de asielprocedure verwijzen we je graag door naar andere organisaties. Kijk eens op websites van de rijksoverheid en op de site van VluchtelingenWerk Nederland. Ook het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) geeft hier informatie over.

Mensen die asiel hebben aangevraagd, hebben verschillende rechten en plichten in Nederland. Kinderen onder de 18 jaar kunnen naar school en er zijn soms mogelijkheden om een aantal weken per jaar te werken. Toch hebben mensen in de praktijk weinig te doen in de tijd dat ze in procedure zijn waardoor het voor veel mensen een passieve en tegelijkertijd stressvolle periode van wachten is. Ze missen het gevoel regie over het eigen leven te hebben, net als de mogelijkheid om zichzelf te ontwikkelen. Voor veel mensen lijkt het leven min of meer stil te staan in deze periode.  

Daarom zijn de activiteiten van Welkom In Utrecht zo belangrijk: daarbij word je als mens benaderd – en niet als vluchteling – en kun je ontspannen. Ook kun je nieuwe mensen ontmoeten en de omgeving (beter) leren kennen. Lees hier de ervaringen van Ashebir, Orrwa en Rima over wat Welkom in Utrecht en onze activiteiten voor hen hebben betekent.  

Waarom vragen gevluchte Oekraïners geen asiel aan?

Oekraïners die gevlucht zijn voor de oorlog bevinden zich in een andere situatie dan andere vluchtelingen. Zij hebben rechten gekregen die veelal overeenkomen met de rechten die asielzoekers op grond van de opvangrichtlijn ontvangen. Mensen met een Oekraïens paspoort mogen ook 180 dagen visumvrij reizen in de Europese Unie en daarom hoeven ze geen asiel aan te vragen om legaal in Nederland te verblijven. Bovendien mogen ze werken in Nederland, zonder de restricties die gelden voor andere vluchtelingen. Dit geeft ze veel meer mogelijkheden om een zelfstandig leven op te bouwen wat belangrijk is voor de eigenwaarde.

Waar worden vluchtelingen in Utrecht opgevangen?

Oekraïners
Oekraïners mogen zelf bepalen waar ze verblijven in Nederland. Als ze geen onderdak kunnen vinden, kunnen ze zich melden bij de gemeente die de opvang voor deze groep verzorgt. In Utrecht worden gevluchte Oekraïners op verschillende locaties ondergebracht: bij particulieren thuis, bij locaties van het Leger des Heils, de Tussenvoorziening en er is een opvangboot. In totaal gaat het om zo’n 1200 mensen.

Andere vluchtelingen
Voor vluchtelingen uit andere landen wordt de opvang geregeld door het COA. Deze centra zijn er in Utrecht:

• AZC Joseph Haydnlaan met ruimte voor maximaal 515 bewoners onder wie een groep alleenreizende minderjarige asielzoekers (amv’ers).
• Noodopvanglocatie Biltse Straatweg met plek voor 350 bewoners.
• In De Meern is een opvanglocatie voor maximaal 20 alleenstaande jonge asielzoekers.
• Vanaf december 2022/januari 2023 zal er naar verwachting een (tijdelijk) AZC openen aan de Pahud de Mortangesdreef voor maximaal 300 vluchtelingen. Dit gebeurt volgens het Plan Einstein concept en daarom worden er ook 30 tot 60 Utrechtse jongeren gehuisvest.
• Op ’t Goylaan is sinds november 2022 een tijdelijke crisisopvang locatie met ruimte voor 120 vluchtelingen. Deze crisisopvang is er om de druk op het aanmeldcentrum in Ter Apel te verlichten. De crisisopvang is er voor vijf maanden.

Vluchtelingen die een verblijfsvergunning hebben gekregen, hebben recht op een eigen woning. In afwachting daarvan verblijven de meesten in een AZC. Op dit moment kan dat lang duren vanwege de huidige woningnood. Zie deze site van de rijksoverheid voor meer informatie over de huisvesting van statushouders.